Zieliński Tadeusz wiat antyczny [1] Starożytnoć bajeczna

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Lecz pielgrzymi ściągali do Delf nie tylko dla tych wyroczni; pociągała ichsama służba bogu, jasna i radosna.Bóg, jak już mówiłem, swą złotą lutnią zsyłałnatchnienie licznym śpiewakom; nie było końca hymnom układanym na jego cześć.47Wykonywały je chóry, tak chłopców, jak młodzieńców i dorosłych; Wraz zApollinem sławiono również siostrę jego Artemidę i dzwięcznie rozlegały się podskałami Parnasu pieśni dziewcząt na jej cześć.Lecz i sama świątynia zasługiwałana to, by jej się uważnie i z zachwytem przypatrzyć, zarówno jak wawrzynowy gajprzed nią i wszystko inne, czym pobożność pielgrzymów oraz sztuka budowniczych irzezbiarzy przyozdobiły świętą drogę i całą okolicę.My stoimy teraz przedruinami i bolejemy nad zniszczeniem tej cudownej, a bezpowrotnie utraconejpiękności.Wśród miłości i czci całej Hellady świątynia Apollina w Delfach stawała się zkażdym dziesięcioleciem ozdobniejsza i bogatsza, a w miarę tego wzrastała zawiśćsąsiednich miast - Fokidy i Lokrydy.Wielką była dla nich pokusa, by położyćrękę na tych skarbach; byłoby to wprawdzie świętokradztwem, lecz czyż człowiekdługo cofa się przed świętokradztwem, jeśli coraz silniej kusi go zysk? Abypewniej strzec tego przedmiotu czci całej Hellady; ludy otaczające Delfy iFokidę - tzw.Amfiktionowie - utworzyły związek poświęcony właśnie opiece nadDelfami; związek ten nazywał się Amfiktionią (delficką).Wybieraniprzedstawiciele zbierali się corocznie; jeżeli świątynia uważała się zaskrzywdzoną, czy obrażoną w ten czy inny sposób, przedstawiała swą skargę owymposłom, którzy postanawiali, czy należy dać jej zadośćuczynienie i w jakisposób.Ponieważ za Amfiktionią stały wojskowe siły państw tworzących tenzwiązek, wyrok jej miał bardzo ważne znaczenie, winni krzywdy przeważnie mu siępoddawali, nie doprowadzając zatargu do wojny; wojny takie, zwane �świętymi�,były wielką rzadkością - przez całe życie Grecji niepodległej wynikło ichwszystkiego razem cztery.Sądzono, że państwa tworzące Amfiktionię są pod szczególnym błogosławieństwemboga; było więc rzeczą w dwójnasób niepożądaną, aby spierały się ze sobą lubprowadziły ze sobą wojnę.Ponieważ było to jednak możliwe, starano sięprzynajmniej, aby takie wojny, wynikłe między poszczególnymi członkamiAmfiktionii, prowadzono na łagodniejszych niż zwykle warunkach.Warunki te byływymienione w przysiędze Amfiktionów.Tak więc zobowiązywali się oni, walcząc zinnym członkiem Amfiktionii, nie odprowadzać przepływającej tam rzeki, nieburzyć miasta po zwycięstwie itd.Jak z tego widać, w Amfiktionii delfickiej po raz pierwszy obudziło siępoczucie tego, co dziś nazywa się prawem międzynarodowym; poczucie, że nie możnauważać za dozwolone wszystkich środków, byleby tylko prowadziły do zwycięstwa,że strony wojujące winny w imię prawdy bożej nakładać na się pewne ograniczenia,choćby nawet związane z utratą pewnych przewag wojennych.I gdyby Amfiktionowieówcześni mogli przewidzieć, jak teraz narody cywilizowane traktują postanowieniaprawa międzynarodowego, które same uchwaliły, zawyrokowaliby,48zupełnie zresztą słusznie, że pomimo rozwoju techniki, pomimo telegrafów,telefonów i innych cudownych wynalazków, owe narody uważające się zacywilizowane pozostały jednak �barbarzyńskimi�.Miesiące letnie poświęcone były Apollinowi, w zimowych zastępował goDionizos.Jego również przytuliła święta góra brata.Nie troszczył się onwprawdzie o świątynię - wiemy już, że ulubionym miejscem pobytu były dlańpolanki i gaje dzikich gór.Znajdowały się one także na górnym zboczu Parnasuprzed grotą nimf �Korycyjskich�.Tu zwoływał Dionizos swych czcicieli,bachantów, a zwłaszcza bachantki.Schodziły się one z całej Grecji, aby tu nacześć boga wirować w nocnych korowodach, odziane w skóry jelenie (nebrydy) nasukniach, uwieńczone bluszczem, ze swawolnymi tyrsami w rękach.Grzmiała muzyka,pędziły korowody, setki pochodni oświetlały górską polankę.%7łeglarz prujący faleZatoki Korynckiej, ujrzawszy purpurowy blask, powie do siebie, podnoszącmodlitewnie prawą rękę:- Cześć wam, błogosławieni! wyproście dla naszej Hellady łaskębłogosławionego boga!Po ukończonych uroczystościach bachantki wracają do domów i opowiadają ocudach, jakie im raczył zesłać Dionizos.Te zebrania bachantek na Parnasie odbywały się również w wiekachpózniejszych, kiedy zaprzestano już pląsów bachicznych na Kitajronie i innychgórach.Lecz my teraz nie porzucamy jeszcze królestwa baśni; przeciwnie, wracamydo Kadmei, do chwili upadku domu Kadmosa.Najmłodszą jego córką, jakeśmywidzieli, była Ino; wyszła ona za mąż za Atamasa, panującego w mieścieOrchomenos, sąsiadującym z Tebami.Zobaczmy więc, jaki był jej los.6.Złoty baranBędąc jeszcze dzielnym młodzianem, Atamas, król orchomeński, zdobył swą urodąserce nieśmiertelnej nimfy, niebiańskiej Nefele, której imię oznacza �obłok�.Bogini przywiązała swą powietrzną łódkę do szczytu skały wznoszącej się nadmiastem, zeszła do pałacu króla i spędziła tam kilka lat u boku śmiertelnegomałżonka.Lecz nie jest dane wędrownym obłokom zatrzymać się gdziekolwiek na dłużej, inadszedł dzień, gdy Nefele poczęła tęsknić do błękitnych przestrzeni, przezktóre ongi przebiegała, do wiatrów gwałtownych i potężnych, do burz, którechłoszczą błyskawicami góry.49Wstąpiła więc na szczyt skały, która więziła jej lekki stateczek, odwiązałago i uniosła się w błękity niebios.A w domu Atamasa dwa głosy dziecięce na próżno wzywały matki, która tak naglezniknęła [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Odnośniki