[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Termostat posiada jeden stały "kierunek działania", wmontowany mu przez człowieka, organizm dąży do różnych celów, które sam sobie wyznacza zależnie od warunków zewnętrznych i wewnętrznych.Jeśli zwierzę przez dłuższy czas pozbawić wody, będzie dążyło do wody, jeśli je przegłodzić - będzie dążyło do pokarmu, a gdy zagrozi mu z zewnątrz jakieś niebezpieczeństwo - będzie broniło się przed nim np.ucieczką w miejsce bezpieczne.Standard regulacji celów można określić jako "równowagę nerwową".Zakłócają ją popędy wywoływane częściowo od wewnątrz, przez wahania równowagi fizjologicznej (potrzeby organiczne, np.niedobór cukru, wody itd.), częściowo zaś od zewnątrz przez sytuacje niebezpieczne (strach), nowe (popęd badawczy) i in.Popęd, zakłócając równowagę nerwową, stawia osobnikowi jednocześnie cel, którego realizacja prowadzi do eliminowania popędu, a tym samym do przywrócenia standardu równowagi nerwowej, pośrednio zaś również do utrzymania fizjologicznej równowagi ustroju i ochronienia go przed szkodami fizycznymi.Stosunki między regulacją somatyczną a ośrodkową są przedstawione schematycznie na rys.2.Odchylenie od normy fizjologicznej oznaczone linią falistą w dolnej części rysunku (AUN) odbierają interoreceptory (IR), w rezultacie zaś zostają uruchomione autonomiczne urządzenia regulujące, które poprzez odpowiednie interoefektory (IE) usuwają odchylenie i przywracają stan normy.Jeśli np.wskutek podniesienia temperatury w otoczeniu nadmiernie wzrośnie temperatura ciała, uruchomiony zostaje mechanizm zwężający naczynia krwionośne i mechanizm wydzielania potu, co doprowadza do ochłodzenia ciała.Równocześnie jednak człowiek odczuwa, że "jest mu gorąco", tzn.wzrost temperatury ciała zostaje zasygnalizowany OUN, zaburzając równowagę nerwową (falista linia w górnej części rysunku OUN).W grę wchodzą wówczas eksteroreceptory-25(ER), ośrodkowe urządzenia regulujące, i eksteroefektory (EE): osobnik otwiera okno, lżej ubiera się itd.Przebieg działania jest rejestrowany zwrotnie zarówno przez ER (człowiek widzi efekty swego działania), jakRys.2.i przez proprioreceptory (PR), co umożliwia regulację wykonywanej czynności.W podobny sposób można przedstawić na schemacie przebieg zaspokajania głodu, pragnienia itp.2.Psychiczny mechanizm zachowaniaProcesy nastawiające zachowanie na określony cel, dostosowujące je do właściwości przedmiotów wchodzących w skład danej sytuacji oraz mobilizujące do działania aż do chwili osiągnięcia celu można nazwać "psychicznym" mechanizmem zachowania.Nie znaczy to jednak, że jest to oddzielna, "duchowa" czynność, która kieruje zachowaniem tak, jak np.dyrektor kieruje pracą fabryki.Koncepcja niematerialnej psychiki powstała prawdopodobnie stąd, że mechanizm zachowania można rozpatrywać niejako z dwóch punktów widzenia, raz jako materialny proces nerwowy, polegający na przewodzeniu impulsów z receptorów przez ośrodki do efektorów, a raz - "od wewnątrz", mianowicie za pomocą tzw.introspekcji.Już Fechner mówił o "identyczności" procesów psychicznych i nerwowych, tj.wysuwał koncepcję, którą można by nazwać "psychologiczną26teorią względności", a W.Stern przeformułował ją w tezę o "psychofizycznej neutralności" człowieka, według której "to co psychiczne" i "to co fizyczne" stanowi u człowieka nierozerwalną jedność.Dziś powstają jeszcze inne, lepsze możliwości rozwiązania tego problemu na podstawie pewnych elementów cybernetyki i teorii informacji.Można mianowicie powiedzieć, że procesy nerwowe składające się na mechanizm zachowania polegają w istocie na przekazywaniu przez sieć nerwową informacji o tym, co się dzieje w samym organizmie i w jego otoczeniu [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl matkasanepid.xlx.pl
.Termostat posiada jeden stały "kierunek działania", wmontowany mu przez człowieka, organizm dąży do różnych celów, które sam sobie wyznacza zależnie od warunków zewnętrznych i wewnętrznych.Jeśli zwierzę przez dłuższy czas pozbawić wody, będzie dążyło do wody, jeśli je przegłodzić - będzie dążyło do pokarmu, a gdy zagrozi mu z zewnątrz jakieś niebezpieczeństwo - będzie broniło się przed nim np.ucieczką w miejsce bezpieczne.Standard regulacji celów można określić jako "równowagę nerwową".Zakłócają ją popędy wywoływane częściowo od wewnątrz, przez wahania równowagi fizjologicznej (potrzeby organiczne, np.niedobór cukru, wody itd.), częściowo zaś od zewnątrz przez sytuacje niebezpieczne (strach), nowe (popęd badawczy) i in.Popęd, zakłócając równowagę nerwową, stawia osobnikowi jednocześnie cel, którego realizacja prowadzi do eliminowania popędu, a tym samym do przywrócenia standardu równowagi nerwowej, pośrednio zaś również do utrzymania fizjologicznej równowagi ustroju i ochronienia go przed szkodami fizycznymi.Stosunki między regulacją somatyczną a ośrodkową są przedstawione schematycznie na rys.2.Odchylenie od normy fizjologicznej oznaczone linią falistą w dolnej części rysunku (AUN) odbierają interoreceptory (IR), w rezultacie zaś zostają uruchomione autonomiczne urządzenia regulujące, które poprzez odpowiednie interoefektory (IE) usuwają odchylenie i przywracają stan normy.Jeśli np.wskutek podniesienia temperatury w otoczeniu nadmiernie wzrośnie temperatura ciała, uruchomiony zostaje mechanizm zwężający naczynia krwionośne i mechanizm wydzielania potu, co doprowadza do ochłodzenia ciała.Równocześnie jednak człowiek odczuwa, że "jest mu gorąco", tzn.wzrost temperatury ciała zostaje zasygnalizowany OUN, zaburzając równowagę nerwową (falista linia w górnej części rysunku OUN).W grę wchodzą wówczas eksteroreceptory-25(ER), ośrodkowe urządzenia regulujące, i eksteroefektory (EE): osobnik otwiera okno, lżej ubiera się itd.Przebieg działania jest rejestrowany zwrotnie zarówno przez ER (człowiek widzi efekty swego działania), jakRys.2.i przez proprioreceptory (PR), co umożliwia regulację wykonywanej czynności.W podobny sposób można przedstawić na schemacie przebieg zaspokajania głodu, pragnienia itp.2.Psychiczny mechanizm zachowaniaProcesy nastawiające zachowanie na określony cel, dostosowujące je do właściwości przedmiotów wchodzących w skład danej sytuacji oraz mobilizujące do działania aż do chwili osiągnięcia celu można nazwać "psychicznym" mechanizmem zachowania.Nie znaczy to jednak, że jest to oddzielna, "duchowa" czynność, która kieruje zachowaniem tak, jak np.dyrektor kieruje pracą fabryki.Koncepcja niematerialnej psychiki powstała prawdopodobnie stąd, że mechanizm zachowania można rozpatrywać niejako z dwóch punktów widzenia, raz jako materialny proces nerwowy, polegający na przewodzeniu impulsów z receptorów przez ośrodki do efektorów, a raz - "od wewnątrz", mianowicie za pomocą tzw.introspekcji.Już Fechner mówił o "identyczności" procesów psychicznych i nerwowych, tj.wysuwał koncepcję, którą można by nazwać "psychologiczną26teorią względności", a W.Stern przeformułował ją w tezę o "psychofizycznej neutralności" człowieka, według której "to co psychiczne" i "to co fizyczne" stanowi u człowieka nierozerwalną jedność.Dziś powstają jeszcze inne, lepsze możliwości rozwiązania tego problemu na podstawie pewnych elementów cybernetyki i teorii informacji.Można mianowicie powiedzieć, że procesy nerwowe składające się na mechanizm zachowania polegają w istocie na przekazywaniu przez sieć nerwową informacji o tym, co się dzieje w samym organizmie i w jego otoczeniu [ Pobierz całość w formacie PDF ]