Barbara Szacka Wstęp do Socjologii

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Psycholodzy, badając eksperymentalnie interakcje społeczne, podejmują między innymi takie problemy,jak sekwencje interakcji społecznych i ich reguły.W odniesieniu do sekwencji interakcji pytają, czy uczestnicy interakcji realizują kolejno pojedyncze, następującepo sobie jej stadia, tak jak to jest w grze w szachy, czy też proces ten przebiega inaczej.Na przykład każdy zuczestników interakcji w ramach swojej kolejki wykonuje więcej niż jeden ruch bądz też uczestnicy działająjednocześnie i ich działania zazębiają się.Tego rodzaju badania prowadzą do wykrywania różnych wzorówinterakcji.Rozdział V.Interakcje społeczne 123W odniesieniu do reguł interakcji psycholodzy pytają zarówno o ogólne reguły rządzące wszystkimiinterakcjami, jak i o reguły poszczególnych typów interakcji.Reguły są czynnikiem stabilizującym interakcję:koordynują zachowania, regulują poziom intymności oraz pozwalają eliminować zródła konfliktów.Psychologiczne zainteresowania interakcjami mają też aspekt praktyczny - dostarczają teoretycznejpodstawy treningu umiejętności społecznych.Tego rodzaju trening bywa stosowany zarówno w terapii kli-nicznej, jak i w przygotowaniu do niektórych zawodów (na przykład lekarza czy nauczyciela), a także wobecosób, które odczuwają potrzebę zwiększenia pewności siebie lub umiejętności nawiązywania kontaktów zinnymi ludzmi.W toku takiego treningu ludzie uczą się komunikacji niewerbalnej, umiejętności rozmawiania,nagradzania innych, a także samoprezentacji i samoodsłaniania się.3.Interakcje jako przedmiot zainteresowania socjologiiWprowadzenie problematyki interakcji społecznych do socjologii związane jest z nazwiskiem jednego zklasyków socjologii, niemieckiego filozofa, Georga Simmla (1858-1918).Pisał on: Wszystkie te powiązaniamiędzy jedną jednostką a drugą, chwilowe bądz trwałe, świadome bądz nieświadome, błahe lub znaczące, [.]wiążą nas nieustannie ze sobą wzajem.Odnajdujemy tu wzajemne oddziaływania elementów, które są przy-czyną trwałości i elastyczności, kolorytu i wartości wyrazistego, a zarazem zagadkowego życia społeczeństwa[.].Wszystkie te wielkie systemy i ponadindywidualne organizacje, które zazwyczaj mamy na myśli, uży-wając pojęcia �społeczeństwo�, wyrażają tylko bezpośrednie wzajemne stosunki między jednostkami,zachodzące zawsze i nieustannie" (Simmel 1975: 12).We współczesnej socjologii problematykę interakcji podejmują różne orientacje teoretyczne, z którychkażda, zgodnie ze swymi preferencjami, kieruje uwagę na inny aspekt procesów interakcyjnych i inaczejinterakcję rozumie.Mimo wszystkich, niekiedy bardzo zasadniczych różnic między nimi łączy je jedno:odrzucanie obrazu społeczeństwa jako autonomicznej i zewnętrznej w stosunku do działań i zachowań ludzicałości.Jest ono dla nich najczęściej siecią jednostkowych spotkań i powiązań międzyludzkich.W socjologicznych zainteresowaniach interakcjami można wyróżnić dwa podejścia.W przypadkupierwszego, interakcja postrzegana jest jako wzajemne oddziaływanie racjonalnych podmiotów, które dążą dorealizacji własnych interesów, czyli do osiągania jak największych zysków124 Część druga.Człowiek w społeczeństwieprzy jak najmniejszych kosztach.Z takim podejściem wiąże się rozpatrywanie interakcji jako wymiany orazjako gry.W przypadku drugiego, interakcja rozumiana jest jako komunikacja partnerów, którzy swoimdziałaniom przypisują znaczenia i poddają je interpretacji.Podejście do interakcji jako wymiany oraz gry bliższe jest obszarowi socjologii scjentystycznej.Podejście dointerakcji jako komunikacji sytuuje się natomiast w granicach socjologii humanistycznej.Ogólnie rzecz biorąc, zainteresowania interakcjami w znacznej mierze dotyczą przebiegu procesówinterakcyjnych, a także kształtowania się w ich toku osobowości i tożsamości jednostek oraz kreowania rólspołecznych (zob.Osobowość, s.139, Tożsamość, s.149, Rola społeczna, s.144).W kontekście procesówinterakcji rzadszym przedmiotem zainteresowania są trwałe stosunki społeczne, które się z nich wyłaniają,oraz mechanizm ich wyłaniania.Interakcja jako wymianaTeoretycy wymiany widzą w niej jeden ze sposobów, w jaki ludzie tworzą i umacniają organizację społeczną.Wymiana jest dla nich istotnym zródłem porządku społecznego, który powstaje jako nieplanowany rezultataktów wymiany między członkami społeczeństwa.Spośród różnych wersji teorii wymiany najbardziej znanajest wersja związana z nazwiskiem George'a C.Homansa (1910-1989).Wymiana rozumiana jest jako dobrowolne transakcje polegające na przekazywaniu różnego rodzaju dóbr międzydwoma lub więcej osobnikami, z czego wszyscy odnoszą korzyść.Przekazywane dobra mają zarówno naturęmaterialną, jak i niematerialną - w postaci uznania społecznego i prestiżu oraz wszystkiego tego, czemujakaś grupa przypisuje wartość.Dla Homansa, którego inspirowały ekonomia i behawioryzm, interakcja była tożsama z wymianą.Jegozdaniem z interakcją mamy do czynienia wtedy, kiedy aktywność (lub sentyment) jednego człowieka zostajenagrodzona lub ukarana przez innego człowieka" (Homans 1961: 35, 45, za: Kłoskowska 1981: 231).Podłożem tak rozumianych interakcji społecznych jest przeświadczenie, że dobra cenione przez jednegoczłowieka lub mu niezbędne są w posiadaniu innych ludzi, którzy dzięki temu mogą go nagradzać.Aby ich dotego skłonić, należy im coś w zamian ofiarować - jakieś dobro lub usługę [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Odnośniki