Ranke Heinemann Uta Eunuchy do raju

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tomaszmiał zapewne na myśli jedno i drugie.W każdym razie kobieta czerpie od swego mądrzejszego i cnotliwszego męża te same korzyści, co jej dzieci, po-uczane i trzymane w ryzach przez ojca.O tym zaś, że mężczyzna potrzebuje kobiety tylko do płodzenia, gdyż we wszystkich innych rzeczach bardziejprzydatny byłby mu inny mężczyzna, już wiemy.Strona 186 z 343 Ponieważ kobiety trwają w stanie podporządkowania , przeto nie mogą otrzymywad święceo kapłaoskich pisał Tomasz.Fakt podporządkowaniamężczyznie był w oczach Tomasza właściwą przyczyną niedopuszczania kobiet do sprawowania urzędów kościelnych.Co prawda teolog sam sobie prze-czył, gdy z drugiej strony mówił o kobietach, które nie pozostawały w stanie podporządkowania mężczyznom:Dlatego że składają ślub czystości lub pozostania we wdowieostwie i zostają zaślubione Chrystusowi, są podniesione dogodności mężczyzny (promoventur in dignitatem virilem), przez co zostają uwolnione od podporządkowania mężczyznie i sąbezpośrednio związane z Chrystusem.281Dlaczego i te kobiety nie mogły otrzymad święceo? Odpowiedzi na to pytanie Tomasz nie udzielił.Byd może powodu należało szukad raczej w mężczy-znach.A przy okazji warto zauważyd, że już Hieronim wypowiedział dziwaczną myśl, iż kobieta przestaje byd kobietą i może byd nazywana mężczy-zną , jeśli Chrystusowi chce służyd bardziej niż światu"282.Tutaj uwaga na marginesie: niezależnie od tego jak bardzo uwłaczające dla kobiety były te ko-ścielne dywagacje, jedno trzeba wyjaśnid.Nie jest prawdą jakoby Kościół pytał w tonie wyrażającym wątpliwośd, czy kobieta ma w ogóle duszę i czy wogóle jest człowiekiem.Często się słyszy i czyta, że było to przedmiotem nawet soborowych sporów, mianowicie że na II synodzie w Macon (585 r.) pro-wadzono dyskusję na temat, czy kobieta posiada duszę.Nie jest to zgodne z prawdą.O duszy na tym synodzie nie rozprawiano.Grzegorz z Tours, którysam był jego uczestnikiem, pisał, że jeden z biskupów podniósł kwestię, czy kobietę można określid pojęciem �homo�.Chodziło zatem o kwestię filolo-giczną, chod co prawda wyniknęła ona z faktu, że mężczyzni uznali, iż są więcej warci od kobiet.Otóż homo znaczy zarówno człowiek, jak i mężczyzna.Jeszcze dziś w językach romaoskich, ale także po angielsku słowa mężczyzna i człowiek są identyczne.Skoro mężczyzni zarezerwowali dla siebie słowoczłowiek, co w takim razie pozostało kobietom? Czy kobieta też jest mężczyzną-człowiekiem, człowiekiem-mężczyzną? Przecież nie można określid jejmianem mężczyzny? Inni biskupi, relacjonował Grzegorz, odesłali pytającego do opisu aktu stworzenia, gdzie jest mowa o tym, że Bóg stworzył człowieka(homo) jako mężczyznę i kobietę, oraz zwrócili mu uwagę na fakt, że Jezusa nazywa się synem człowieczym (fllius hominis), chociaż przecież był synemdziewicy, zatem synem kobiety.Dzięki tym wyjaśnieniom problem został załatwiony: słowo homo przysługuje także kobiecie.Obok znaczenia mężczy-zna zawiera ono jeszcze znaczenie człowiek283.281In 1 Kor., cap.11, lectio 2.282Komentarz do Listu do Efezjan, lib.III, cap.V.283Grzegorz z Tours, Historia Francorum 8, 20.Strona 187 z 343Tomasz czuł się wsparty autorytetem Arystotelesa nie tylko tam, gdzie uwłaczał kobietom, podkreślając ich mniejszą wartośd, ale i w swojej wrogoścido rozkoszy i płciowości.Uwaga Arystotelesa, że rozkosz seksualna utrudnia myślenie284 była wodą na jego młyn i umacniała w nim pesymizm seksualnynoszący piętno Augustyna.Tomasz przejął cytowane przez Arystotelesa słowa Homera o tym, że Afrodyta omami zmysły nawet najmędrszych i pod-kreślał, że rozkosz seksualna całkowicie zniewala myślenie.Do tej sprawy Tomasz powracał stale: Rozkosz seksualna całkowicie hamuje używanie ro-zumu , ciemięży rozum i absorbuje ducha.Nie potrafimy już dziś odtworzyd z jak fanatyczną niechęcią odrzucał Tomasz (zwłaszcza on, ale wraz z nim cała bazująca na Augustynie teologia) aktseksualny, wysuwając przy tym zarzuty typu zaciemnianie , a nawet rozkład ducha.Tomasz twierdził, że częste stosunki płciowe powodują niedoro-zwój umysłowy.Przytaczane przez niego argumenty nie miały więc charakteru głównie teologicznego, a jego lęki, podbudowane prymitywną biologią,potrafiłby dziś odczud tylko ten, kto by uważał, że częste stosunki seksualne ogłupiają i powodują rozpad komórek mózgowych.A jak się zdaje coś takie-go rozumiał Tomasz pod pojęciem enervare.I tak w swym opisie dziewictwa, najpiękniejszej cnoty , specjalnie dołączał następujący moment: brakzagrożenia przez wynikające z życia płciowego uszkodzenie rozumu (corruptio rationis).Celibatariusze, jak się zdaje, roszczą sobie pretensje nie tylkodo większej łaski Pana Boga (sto procent w stosunku do trzydziestu w wypadku żonatych), ale również do dysponowania nie uszkodzonym rozumem,chod niestety obok ilorazu zbawienia nie podają ilorazu swej inteligencji, co zapewne spotkałoby się z dużym zainteresowaniem.Powiązanie seksualizmu z grzechem pierworodnym i obniżanie wysokich lotów ducha przez rozkosz seksualną były dla Augustyna głównymi powo-dami, dla których stworzył on swój system dóbr wyrównawczych, które pozwalałyby usprawiedliwid małżeostwo.Tomasz przejął tę naukę.Uznał (po-dobnie jak Augustyn), że rozkosz aktu seksualnego nie jest wprawdzie bezwarunkowo grzeszna, uważał ją jednak za następstwo kary wynikłej z grzechupierworodnego.Dlatego niezbędne okazały się dobra usprawiedliwiające małżeostwo, z których na plan pierwszy wysunęło się dziecko.Całkowicie wduchu Augustyna zauważał:%7ładen rozumny człowiek nie może brad na siebie straty, jeśli nie może jej zrekompensowad taką samą, lub wyższą warto-ścią.284Etyka nikonwchejska 7, 12.Strona 188 z 343Tymczasem zaś małżeostwo jest takim miejscem, gdzie doznaje się strat: rozum zostaje wessany przez pożądliwośd, jak powiadał Arystoteles i docho-dzą do tego utrapienia ciała , jak nauczał Paweł.Dlatego decyzję o zawarciu małżeostwa tylko wtedy można uznad za zgodną z wymogami rozsądku,gdy wynikającej stąd szkodziestaje naprzeciw rekompensata, która czyni związek małżeoski czcigodnym: a to powodują dobra usprawiedliwiające mał-żeostwo i czynią je czcigodnym [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Odnośniki