CZAS ODNALEZIONY Marcel Proust

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Już na początku wojny pan Barr�s powiedział, iż artysta (w guścieTycjana) winien nade wszystko służyć chwale swojej ojczyzny.Lecz może jej służyć jedynie jakoartysta, czyli pod warunkiem, by, studiując zasady, dokonując doświadczeń i odkryć nie mniejsubtelnych niż zasady, doświadczenia i odkrycia naukowe, nie myślał o niczym innym nawet oojczyznie oprócz prawdy, którą ma przed sobą.Nie naśladujmy uczestników wielkiejrewolucji, którzy w poczuciu obywatelskim" gardzili, jeśli ich nie niszczyli, dziełami Watteau iLa Toura, malarzy, co bardziej rozsławili Francję nizli wszyscy malarze rewolucji.Anatomia niejest chyba tym, co wybrałaby serce wrażliwe, gdyby wybór istniał.To nie przez dobroćcnotliwego serca a było to serce bardzo wielkie Choderlos de Laclos napisałNiebezpieczne związki, a Flaubert nie z upodobania do drobno- czy wielkomieszczaństwa wybrałjako tematy problem Pani Bovary lub Szkoły uczuć.Niektórzy powiadali, że sztuka epoki pośpiechu będzie zwięzła, jak inni prorokowali przedwojną, że wojna potrwa niedługo.Kolej żelazna musiała zabić też i skłonność do kontemplacji,daremnie więc żałowałbyś epoki dyliżansów, lecz automobil spełnia ich funkcję, znów zawożącturystów pod opuszczone kościoły.Obraz podsunięty przez życie przynosił nam w rzeczywistości, w owej chwili, wrażeniazłożone i różnorakie.Widok, na przykład, okładek książki już przeczytanej rozsnuł wśród litertytułu promienie księżyca minionej dawno letniej nocy.Smak białej porannej kawy przynosi namnieokreśloną nadzieję na ładną pogodę, która ongi tak często, kiedy pijaliśmy kawę z białegokubka (porcelana mastka i leciutko zmarszczona niby zsiadłe mleko), a dzień był jeszcze wcałej swojej pełni nietknięty, poczynała się do nas uśmiechać w jasnej niepewności ówczesnegoranka.Godzina nie tylko jest godziną, to naczynie wypełnione zapachami, dzwiękami,zamierzeniami, zmiennością aury.To, co zwiemy rzeczywistością, stanowi pewną więz międzytymi wrażeniami i tymi wspomnieniami, które otaczają nas równocześnie więz tę unicestwiazwykła wizja kinematograficzna, która dlatego tym więcej oddala się od prawdy, iż usiłujeograniczać się do niej więz jedyną, jaką pisarz winien odnalezć, aby złączyć nią na zawsze wzdaniu dwa różne terminy.Można ustawiać bez końca w kolejności, pracując nad opisem,przedmioty, co figurowały w miejscu opisywanym, prawda i tak rozpocznie się dopiero wmomencie, kiedy pisarz wezmie dwa przedmioty odmienne, ustali ich związek analogiczny wświecie sztuki ze związkiem, jakim jest w świecie nauki związek, jedyny, prawa przyczynowego i zamknie te związki niezbędnym ogniwem pięknego stylu; nawet, podobnie bywa w życiu, jeślizbliżając cechę wspólną dwóm wrażeniom wyzwoli wspólną ich treść, łącząc oba abyuratować je od przypadkowości czasu w metaforę.Czy, rozważywszy ten punkt widzenia,natura nie umieściła mnie sama na drodze sztuki i czy nie była sama początkiem sztuki, ona, któraczęsto nie dopuszczała, bym poznał piękno jednej rzeczy inaczej nizli w rzeczy drugiej południe w Combray tylko wśród grania dzwonów, ranki w Donci�res tylko wśród czkawkinaszych wodnych kaloryferów? Związek może być niezbyt interesujący, przedmioty nieciekawe,styl zły, ale dopóki nie było tego, nie ma nic.Ale było więcej.Gdyby rzeczywistość stanowiła ów rodzaj odpadków doświadczenia,identycznego prawie dla nas wszystkich, skoro bowiem mówimy: brzydka pogoda, wojna, postójdorożek, oświetlona restauracja, ukwiecony ogród wszyscy wiedzą, co chcemy powiedzieć;gdyby rzeczywistość była tym, wystarczyłby zapewne rodzaj filmu kinematograficznego owychprzedmiotów, a styl", literatura", które odchyliłyby się od swoich danych prostych, byłyby tylkosztuczną przybudówką [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Odnośniki