Mazur Cybernetyka i charakter (OCR)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Niejeden już kierowca został uśmiercony przez własnyrozpędzony samochód.Co najwyżej można dążyć do samosprzężenia (twierdzenie 5.5), tj.do sprzężenia zwrotnego z systemem oreaktywności równej 1.Jednakże nie zawsze się to udaje nawet w odniesieniu do materiałów i narzędzi, a cóż dopieromówić o ludziach, mających przecież własne interesy.Wspomniani poprzednio "potakiwacze" przejawiają reaktywnośćrówną 1, gdy leży to w ich interesie - czego przykładem są pretorianie sowicie opłacani przez rzymskich cezarów - albogdy zdołano w nich wmówić, że leży to w ich interesie, czego ilustracją jest niesłychany rozwój propagandy stosowanejprzez wszystkie rządy świata.Aby uniezależnić się od rządzonych całkowicie, trzeba byłoby ich pozabijać (zmniejszenie reaktywności do zera), jakto czyniono w obozach zagłady, ale nie sprowadziłoby to sprzężenia zwrotnego do sprzężenia prostego, lecz - zgodnie zomawianych twierdzeniem - do braku wszelkiego sprzężenia, jako że nieboszczykom nie można wydawać rozkazów.Władcy, którzy zrozumieli niemożność rządzenia na zasadzie sprzężenia prostego, obrali taktykę mającą ich do tegoprzynajmniej przybliżyć, a polegającą na tym, żeby oddziaływać na społeczeństwo jako całość, natomiast w przeciwnymkierunku dopuszczać oddziaływanie poszczególnych obywateli z osobna, traktując każde ich solidarne ugrupowanie jako"spisek".T w i e r d z e n i e 5.7 (o jednakowości zmian reakcji)Z równań [5.8] i [5.9] wynika, że jeżeli iloczyn rx �" ry jest stały, tox2 y2=x1 y1czyli że stosunek kolejnych reakcji systemu X jest taki sam jak stosunek kolejnych reakcji systemu Y.Wynika stąd twierdzenie, że z m i a n y r e a k c j i d w ó c h s p r z ę ż o n y c h z e s o b ą s y s t e m ó wo s t a ł y c h r e a k t y w n o ś c i a c h s ą j e d n a k o w e.W odniesieniu do stosunków interpersonalnych znaczy to, że zmiany reakcji dwóch osób, z których każda utrzymujestałą postawę, są jednakowe.Wielu czytelnikom może się to wydać trudne do uwierzenia - przecież dwie osoby mogą mieć zupełnie różne postawy,jakże więc reakcje ich miałyby się zmieniać jednakowo? Matematyka jednak nie pozostawia co do tego najmniejszychwątpliwości - zarówno przejście od poprzedniej reakcji x1 do następnej x2 systemu X jak i przejście od poprzedniej reakcjiy1 do następnej reakcji y2 systemu Y jest określone tym samym iloczynem reaktywności rx �" ry , zgodnie z równaniami [5.8] i [5.9].Reaktywność rx może się bardzo różnić od reaktywności ry , i od tego jest zależny iloczyn, ale będzie on takisam dla systemu X jak i dla systemu Y.Aby to lepiej unaocznić, rozpatrzmy prosty przykład liczbowy.Przypuśćmy, że system X zawsze podwaja reakcjesystemu Y, czyli rx = 2, a system Y zawsze potraja reakcje systemu X, czyli ry = 3.Jeżeli początkowym oddziaływaniem systemu X jest na przykład x1 = 1, to reakcja systemu Y będzie y1 = 3 � 1 = 3, naco reakcja systemu X będzie y2 = 3 � 6 = 18.Z kolei nastąpi reakcja systemu X:x3 = 2 � 18 = 36 oraz reakcja systemu Y:y3= 3 � 36 =108 itd.Biorąc pod uwagę kolejne reakcje systemu X:1, 6, 36 itd.łatwo zauważyć, że każda następna jest 6 razy większa odpoprzedniej, ale to samo dotyczy kolejnych reakcji systemu Y:3, 18, 108 itd.Nie może być inaczej, skoro iloczynreaktywności rx � ry = 2 � 3 = 6, a z równań [5.6] i [5.7] wynika, że z pomnożenia poprzednich reakcji systemów X i Yprzez iloczyn ich reaktywności otrzymuje się następne reakcje tych systemów.Aby zapobiec nieporozumieniom, podkreślam, że twierdzenie to mówi nie o jednakowości reakcji, lecz o jednakowościzmian reakcji.Na przykład w awanturze między dwiema osobami reakcjami na uderzenia mogą być wyzwiska, czylizachowanie się innego rodzaju, ale wzmaganie się jednych i drugich będzie jednakowe, dopóki któraś ze stron nie zmieniswojej postawy.Na potwierdzenie tego można wskazać wiele przykładów.Wilk biegnie coraz szybciej, aby dogonić zająca, ale i zającbiegnie coraz szybciej, by ujść pogoni.Przy obleganiu twierdzy wzrasta zarówno zaciekłość ataku, jak i obrony.Zewzrostem okrucieństwa ciemiężycieli wzrasta nienawiść ciemiężonych.Gdy chwieje się łódka, chwieje się również stojącyw niej żeglarz, a gdy chwieje się żeglarz, chwieje się również łódka, i w rezultacie żeglarz i łódka chwieją się wjednakowym rytmie.Wszystko to jest słuszne pod warunkiem stałości obu reaktywności.Gdy jedna z nich się zmieni, zmieni się równieżsprzężenie, np.gdy zając się zmęczy i zginie albo wilk się zmęczy i wobec tego zając ocaleje, gdy oblegający zdobędątwierdzę albo odstąpią od oblężenia itd.Przy analizowaniu sprzężeń omawiane sprzężenie pozwala ograniczyć się do wyznaczenia przebiegu reakcji tylkojednego (któregokolwiek) ze sprzężonych systemów.T w i e r d z e n i e 5.8 (o bezwymiarowości iloczynu reaktywności)Jeżeli oddziaływania x wyrażają się w jednostkach miary [x], a oddziaływania y w jednostkach miary [y], to zgodnie zrównaniem [5.1] reaktywność systemu X, dla którego oddziaływania y są bodzcami, a oddziaływania x reakcjami, wyrażasię w jednostkach miary[x][rx ]=[y]a reaktywność systemu Y, dla którego oddziaływania x są bodzcami, a oddziaływania y reakcjami, wyraża się wjednostkach miary[y][ry ]=[x]Wobec tego iloczyn reaktywności wyraża się w jednostkach miary��[x]�"[y]��[r �"ry ]= �� x��[y]�"[x]�� =1�� Wynika stąd twierdzenie, że i l o c z y n r e a k t y w n o ś c i d w ó c h s p r z ę ż o n y c h s y s t e m ó ww y r a ż a s i ę l i c z b ą n i e m i a n o w a n ą.Inaczej mówiąc, iloczyn reaktywności jest wielkością bezwymiarową, bez względu na to, w jakich jednostkach miarywyrażają się oddziaływania.Wobec tego, zgodnie z równaniami [5.8] i [5.9], przebieg stosunków reakcji każdego sprzężonego systemu wyrażasię tylko liczbami, bez żadnych jednostek miary.Dzięki temu można porównywać sprzężenia między dowolnymisystemami o dowolnych oddziaływaniach.Okoliczność ta jest wyrazem interdyscyplinarności cybernetyki, sprawiabowiem, że twierdzenia cybernetyczne mogą mieć zastosowanie w dowolnej dyscyplinie.Na przykład w handlu występuje sprzężenie między dostawcą o odbiorcą, przy czym dostawca jest skłonnysprzedawać określoną ilość towaru za określoną ilość pieniędzy, jest więc systemem, którego reaktywność wyraża sięstosunkiem kilogramów do złotówek, odbiorca zaś jest skłonny wpłacać określoną ilość pieniędzy za określoną ilośćtowaru, jest więc systemem, którego reaktywność wyraża się stosunkiem złotówek do kilogramów.Iloczyn tychreaktywności(kilogramy / złotówki) � (złotówki / kilogramy)jest jednak tylko liczbą wynikającą z podzielenia kilogramów przez kilogramy i złotówek przez złotówki.Podobnie można powiedzieć, że np [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Odnośniki